మలేరియా, డెంగ్యూ రెండూ దోమల ద్వారా సంక్రమించే వ్యాధులు, ఇవి ముఖ్యమైన ఆరోగ్య సమస్యలను కలిగిస్తాయి. దోమల నియంత్రణ, వ్యక్తిగత రక్షణతో సహా వాటి వ్యాప్తిని, జనాభాపై ప్రభావాన్ని తగ్గించడానికి వాటి నివారణ ప్రయత్నాలు చాలా అవసరం. మలేరియా ఉష్ణమండల ప్రాంతాలలో, ముఖ్యంగా ఆఫ్రికా, దక్షిణ ఆసియా మధ్య దక్షిణ అమెరికాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో ప్రబలంగా ఉంది. ప్లాస్మోడియం పరాన్నజీవుల వల్ల ఇది వస్తుంది, ఇది సోకిన ఆడ అనాఫిలిస్ దోమల ద్వారా మానవులకు వ్యాపిస్తుంది, డెంగ్యూ ప్రబలంగా ప్రత్యేకించి దట్టమైన దోమల జనాభా ఉన్న పట్టణ ప్రాంతాల్లో అంటే ఆగ్నేయాసియా, పసిఫిక్ దీవులు, కరేబియన్, మధ్య , దక్షిణ అమెరికాలోని కొన్ని ప్రాంతాలలో డెంగ్యూ వైరస్ వల్ల మానవులకు వ్యాపిస్తుంది.

ఖచ్చితమైన రోగ నిర్ధారణ, సరైన చికిత్స కోసం తక్షణమే వైద్య సంరక్షణను కోరడం చాలా ముఖ్యం. మలేరియా, డెంగ్యూ అనే రెండు సాధారణంగా పీక్ సీజన్‌లలో విస్తృతంగా వ్యాపించే వ్యాధులు. మలేరియా బలహీనత, చక్కెర హెచ్చుతగ్గులతో పాటు ఉష్ణోగ్రతలో సాయంత్రం పెరుగుదలతో చలితో అధిక గ్రేడ్ జ్వరం కలిగిస్తుంది. మరోవైపు, డెంగ్యూ మరింత కీళ్ల, కండరాల నొప్పి, తలనొప్పితో జ్వరాన్ని కలిగిస్తుంది.

మలేరియా, సంక్లిష్టంగా ఉంటే, వేరియబుల్ అవయవ ప్రమేయానికి దారి తీస్తుంది ,కామెర్లు, ముదురు మూత్రం, కాలేయ గాయం, తరచుగా సందర్భంలో కోమాకు కూడా కారణమవుతుంది. డెంగ్యూ దాని సంక్లిష్ట రూపంలో రక్తస్రావం డయాటిసిస్‌కు కారణమవుతుంది. తక్కువ ప్లేట్‌లెట్స్, రక్తస్రావం అభివ్యక్తిగా అందిస్తుంది. ఇద్దరికీ రక్త పరీక్ష ద్వారా నిర్ధారణ జరుగుతుంది. మలేరియా నిర్ధారణ పరాన్నజీవి యాంటిజెన్ ప్రత్యక్ష ప్రదర్శనపై ఆధారపడి ఉండగా, డెంగ్యూ నిర్ధారణ యాంటిజెన్/యాంటీబాడీ పరీక్షను తప్పనిసరి చేస్తుంది.

రెండింటి మధ్యా కూడా చాలా తేడా ఉంటుంది. మలేరియాకు చికిత్స చేయడానికి, పునరావృతం కాకుండా నిరోధించడానికి నిర్ధిష్ట వ్యవధిలో యాంటీమలేరియల్ రూపంలో ముందస్తుగా రోగ నిర్ధారణ లక్ష్య చికిత్స అవసరం. రెండింటిలోనూ ఇన్‌ఫెక్షన్‌ను నివారించడానికి టీకా గొప్ప సాధనం.

డెంగ్యూ అనేది ఈడెస్ ఈజిప్టి దోమ కాటు ద్వారా సంక్రమించే వైరల్ వ్యాధి, అయితే మలేరియా అనాఫిలిస్ దోమ కాటు ద్వారా వ్యాపించే ప్లాస్మోడియం అనే ఏకకణ జీవి వల్ల వస్తుంది. ఈదోమ కుట్టిన 10-15 రోజుల తర్వాత మలేరియా లక్షణాలు ప్రారంభమవుతాయి.

ఇది కూడా చదవండి: తేనెటీగలు దాడిచేస్తే ఆ నొప్పికి నివారణలు ఏంటంటే..!

ఎ) చలికి ముందు వచ్చే జ్వరం విపరీతమైన వణుకు ఉంటుంది.

బి) తలనొప్పి శరీర నొప్పి, కీళ్ల నొప్పులు

సి) కామెర్లు , తక్కువ హిమోగ్లోబిన్

డి) రక్తంలో చక్కెర , మూత్రంలో రక్తం

ఇ) మూర్ఛలు , కోమా

చికిత్స చేయని మలేరియా ప్రాణాంతకమైనది, శ్వాసకోశ , మూత్రపిండాల వైఫల్యం, మూర్ఛలు, ఆకస్మిక రక్తస్రావం, మరణానికి కూడా కారణమవుతుంది. అయితే డెంగ్యూ లక్షణాలు సాధారణంగా దోమ కుట్టిన 1 వారం తర్వాత ప్రారంభమవుతాయి. డెంగ్యూ ప్రారంభ లక్షణాలు అధిక జ్వరం, తలనొప్పి, కళ్ల వెనుక నొప్పి, వికారం , కీళ్ల నొప్పులు సుమారు ఐదు రోజుల పాటు ఉంటాయి. ఈ పీరియడ్ ముగిసే సమయానికి బిపి పడిపోయే క్రిటికల్ పీరియడ్ మొదలవుతుంది, ఊపిరితిత్తులు, పొత్తికడుపులో ద్రవం పేరుకుపోతుంది, దద్దుర్లు, ప్లేట్‌లెట్స్ పడిపోతాయి. కొంతమంది రోగులు రక్తస్రావం లక్షణాలను గుర్తించగానే, రోగిని అత్యవసరంగా ఆసుపత్రిలో చేర్చడం చాలా ముఖ్యం ఎందుకంటే ఈ లక్షణాలు ప్రాణాంతకం కావచ్చు.

ఈ కాలం తర్వాత రికవరీ దశ 3-4 రోజులు ఉంటుంది. మలేరియా చికిత్సకు నిర్దిష్ట మలేరియా వ్యతిరేక మందులు అందుబాటులో ఉన్నాయి, అయితే డెంగ్యూకు నిర్దిష్ట మందులు లేవు , చికిత్స ప్రాథమికంగా రోగలక్షణంగా ఉంటుంది.

1) ఇళ్లు, పరిసరాల్లో నిశ్చల నీరు పేరుకుపోకుండా నిరోధించడం

2) లార్విసైడల్ క్రిమిసంహారకాలు, పురుగుమందులను నిలువ ఉన్న నీటిలో పిచికారీ చేయడం

3) నిద్రిస్తున్నప్పుడు గదుల్లో దోమతెరలు, ఏరోసోలైజ్డ్ క్రిమిసంహారకాలను ఉపయోగించడం.

4) చర్మం, బట్టలకు వర్తించే పికారిడిన్ ఉపయోగించడం.