వేతన వ్యథలు

ఉపాధి కూలీలకు ఆరు వారాలుగా అందని కూలి

జిల్లాలో రూ.22 కోట్ల బకాయి

మెటీరియల్‌ కాంపోనెట్‌ బకాయి రూ.40 కోట్ల పైమాటే

బతుకు పోరులో వలస కూలీలు

కర్నూలు, ఫిబ్రవరి 10 (ఆంధ్రజ్యోతి): కోడుమూరు, ఎమ్మిగనూరు, మంత్రాలయం, ఆదోని, ఆలూరు, పత్తికొండ, పాణ్యం నియోజకవర్గాల్లో 25 మండలాలు, 484 గ్రామ పంచాయతీలు, 237 మజారా గ్రామాలు ఉన్నాయి. మహాత్మాగాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం (ఎంఎన్‌ఆర్‌జీఎస్‌) అమలులో భాగంగా 3.32 లక్షల జాబ్‌ కార్డులు జారీ చేశారు. అందులో పనులకు హాజరయ్యే యాక్టీవ్‌ జాబ్‌ కార్డులు 2.63 లక్షలు వరకు ఉన్నాయని డ్వామా రికార్డుల ద్వారా తెలుస్తోంది. 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 70 లక్షల పని దినాలు కల్పించాలని లక్ష్యం. కొత్త, పాత కలిపి 54 వేల పనులు గుర్తించారు. 10,305 పనులు పూర్తి చేయగా.. 44 వేల పనులు వివిధ దశల్లో ఉన్నాయి. 2024 ఏప్రిల్‌ ఒకటో తేదీ నుంచి సోమవారం వరకు రూ.303.44 కోట్లు ఖర్చు చేశారు. అందులో కూలీల వేతనాలు (లేబర్‌ బడ్జెట్‌) రూ.213.55 కోట్లు కాగా.. మెటీరియల్‌ కాంపోనెంట్‌ రూ.73.04 కోట్లు ఖర్చు చేసినట్లు రికార్డుల ద్వారా తెలుస్తోంది. మరో నెలన్నరలో ఈ ఆర్థిక సంవ్సరం ముగుస్తుంది. అయినా ఆరు వారాలుగా ఉపాధి కూలి డబ్బులు అందడం లేదని కూలీలు ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.

రూ.22 కోట్ల బకాయి

మహాత్మాగాంధీ జాతీయ గ్రామీణ ఉపాధి హామీ పథకం అమలు కోసం డ్వామా అధికారులు జిల్లాను ఆదోని, ఆలూరు, కర్నూలు, పత్తికొండ, ఎమ్మిగనూరు ఐదు క్లస్టర్లుగా విభజించారు. ఒక్కో క్లస్టర్‌ కింద ఐదు మండలాలు ఉన్నాయి. ప్రతి మండలంలో కనిష్ఠంగా 2,500 మందికి, గరిష్ఠంగా 7,800 మంది చొప్పున ప్రతి రోజు జిల్లాలో లక్ష మందికి ఉపాధి పని కల్పించాలని లక్ష్యం. అయితే ప్రస్తుతం 55-60 వేల మందికి మించి ఉపాధి పనులకు రావడం లేదని తెలుస్తోంది. ప్రధాన కారణం రోజంతా కష్టపడితే సగటున రూ.250-288లకు మించి కూలిడబ్బు పడడం లేదు. ఆ డబ్బు కూడా ఆరు వారాలుగా బకాయి ఉంది. ఒక్కో కూలీకి సగటున రూ.8,500 నుంచి రూ.10 వేల వరకు చెల్లించాల్సి ఉందని సమాచారం. జిల్లాలో రూ.22 కోట్లకు పైగా బకాయి ఉంది. జనవరి 5వ తేది వరకు ఆన్‌లైన్‌లో అప్‌లోడ్‌ చేసిన కూలీలకు కూలి సొమ్ము వచ్చిందని అంటున్నారు. అంటే డిసెంబరు ఆఖరి వారం వరకు డబ్బులు వచ్చింది. జనవరి మొదటి వారం నుంచి ఈ రోజు వరకు అంటే ఆరు వారా లుగా ఉపాధి వేతనాలు అందక కూలీలు అవస్థలు పడుతున్నారు.

వలసలే శరణ్యం

ఊళ్లో వ్యవసాయ పనులు లేవు. ఉపాధి పనులకు వెళ్తే ఆరు వారాలైన కూలి ఇవ్వడం లేదు. దీంతో చేసేది లేక వలసలే శరణ్యం అయ్యాయి. ఇప్పటికే జిల్లాలో నుంచి 1.50 లక్షల కుటుంబాలు వలస బండెక్కి గుంటూరు, తెలంగాణ ప్రాంతాలకు మిరక కోత, పత్తి తీత పనులకు వెళ్లిపోయారు. ఊళ్లో దేవరలు, జాతరలు చేసి మిగిలిన వాళ్లు కూడా వెళ్లేందుకు సిద్ధం అవుతున్నారు. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో ఉపాధి కూలీ బకాయిలు చెల్లించడంతో పాటు ఉన్నవాళ్లకు పనులు కల్పించి వలసలు ఆపాలని పలువురు కోరుతున్నారు.

మెటీరియల్‌ కాంపోనెంట్‌ అమౌంట్‌ రూ.40 కోట్ల బకాయి ఉంది. దీంతో గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో సీసీ రోడ్లు, డ్రైనేజీ, కల్వర్టు పనులు చేసిన కాంట్రాక్టర్లు బిల్లులు అందక ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు. పలు గ్రామాల్లో సర్పంచులు, టీడీపీ కూటమి, గ్రామీణ నాయకులు అప్పులు చేసి పను లు చేస్తే.. సకాలంలో బిల్లులు రాక అప్పులపాలు అవుతున్నామని ఆవేదన వ్యక్తం చేస్తున్నారు.

మూడు వారాల కూలి డబ్బు రావాలి

మా ఊళ్లోనే నేను, నా భార్య, ముగ్గురు కొడుకులు, కోడళ్లు.. మొత్తం ఎనిమిది మంది ఉపాధి పనులకు వెళ్తున్నాం. రోజంతా కష్టపడితే రూ.250 కూడా గిట్టుబాటు కావడం లేదు. అయినా ఊళ్లోనే కాదా అని మట్టి పనులకు వెళ్తున్నాం. మూడు వారాలుగా ఉపాధి కూలి డబ్బు రూ.41 వేలు రావాల్సి ఉంది. అధికారులను అడిగితే అప్‌లోడ్‌ చేశాం.. ఏదో ఒకరోజు మీ అకౌంట్లో పడుతాయని అంటున్నారు. తిండిగింజలకు అప్పు పుట్టడం లేదు. అంగడికి వెళితే ఉద్దర ఇవ్వమంటున్నారు. చేసేది లేక ఉపాధి పనులు ఆపేసి రోజు కూలి వచ్చే పనులు వెతుక్కుంటున్నాం. రేపోమాపో వలస వెళ్లక తప్పని పరిస్థితి. - బోయ వెంకటేశ్‌, కోగిలితోట గ్రామం, హొళగుంద మండలం